“ULUS TARİHİ KENT MERKEZİNDE OLANLAR YADA BİR YEREL YÖNETİCİNİN “DEMOKRATİK” YAKLAŞIMLARI”

 

“ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ”İNDE Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin (Sn.İ.Melih Gökçek’in) yapmak istediği projeler.

 

“ULUS TARİHİ KENT MERKEZİ PROJESİ” Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinde onaylanarak kabul edildi. Alınan kararla, “Ulus Atatürk Heykeli etrafındaki 100.Yıl Çarşısı, Ulus Şehir Çarşısı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve Anafartalar Çarşısı yıkılarak Atatürk Anıtı’yla bütünleşecek kent meydanı oluşturulacak.

 

Belediye Meclisinde alınan diğer bir kararla da, Anafartalar Caddesi üzerindeki Büyükşehir Belediyesi Binası (Taş Bina), Ulus Hali, Modern Çarşısı ele alınarak bu bölgenin de yıkılarak büyük bir otoparkla “Alışveriş merkezi” oluşturulması kararı alındı 16.12.2004 TARİHLİ MECLİS KARARI.” (Bu haber 22-28 Aralık 2004 tarihli Ankara Büyükşehir Belediyesi Haftalık Bülteni’nden alınmıştır.)

 

Aslında Sn.İ.Melih Gökçek’in Ankara’ya dair “DÜŞLERİNİN” ipuçlarını 28 MART 2004 Yerel seçimleri öncesi verdiği demeçlerden ve sunduğu “Muhteşem Mimari Animasyon” lar dan da biliyoruz. Ankara Kalesi içerisinde “Medya Tower”, Hıdırlık Tepe de “Dev Otel ve üzerinde Airbus Uçak Maketi” vb.

 

Ulus Tarihi Kent Merkezi Antik Dönemden başlayarak günümüze kadar gelen bir çok Kültür Katmanını ve Mimari Mirası içinde barındırmaktadır. Ulus tarih içerisinde, bir çok Uygarlığa, Kültürlere  beşiklik etmiş önemli bir yerleşim alanıdır.

 

Ulus’un bulunduğu bölgede bir “ROMA ŞEHRİ” olduğu bilinmektedir. Sümerbank Binasının yanına yakın zamanda inşa edilen “İş Merkezinin” temel kazıları esnasında Roma Dönemine ait eserlere rastlanmış, İnşaat faliyeti (Ortaya çıkan eserlerin koruma altına alınması amacıyla) Koruma Kurulu tarafından uzun süre durdurulmuş ve daha sonra inşaata devam edilmiştir. Kazı çalışmaları esnasında da bir çok eserin tahrip olduğu bilinmektedir.

 

Yine yıkılacağı ifade edilen ve yerine büyük bir “İş Merkezi” yapılacağı söylenen ULUS HAL BİNASI’nın olduğu yerde 1929 yılında çıkan  yangında yok olan OSMANLI DÖNEMİ’ne ait ahşap malzemeden inşa edilmiş “HAN” Binası olduğu bilinmekte, ayrıca yine aynı alanda Ankara Kalesi’ne giden “ROMA YOLU”nun olduğu kayıtlarda yer almaktadır.

 

Osmanlı döneminde 1892 yılında Demiryolu’nun Ankara’ya gelmesi ile birlikte ULUS, Ankara’nın ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimi açısından önemli bir rol üstlenmiştir. Ankara Garı’ndan Kale’ye giden aks, Kültür Aksı olarak hala önemini korumaktadır.

 

Tren Garı’ndan Ulus Meydanına  uzanan İstasyon Caddesi üzerinde, Osmanlı döneminde İttihat ve Terakki Fırkası’nın merkezi olarak inşa edilen ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında Millet Meclisi yapısı olarak kullanılan bina (l.Meclis), daha sonra inşa edilen yeni Meclis Binası (ll.Meclis), Meclis Binasının karşısında şehrin ilk modern oteli olan Ankara Palas yer almaktadır.

“ULUS”, Türk Halkının “ULUS OLMA” yolunda, Mustafa Kemal ve Arkadaş’larının Emperyalizme karşı başlatmış oldukları “KURTULUŞ SAVAŞI mücadelesinin “KARARĞAHI” olmuş ve GENÇ CUMHURİYET’in kurulması ve Cumhuriyet Devrimleri’nin Anadolu’ya yayılması buradan başlamıştır.

 

Yıkılacağı ifade edilen Yapılar, Ankara Kenti’nin başkent olma imgesi ile özdeşleşen, Ankara Halkının hafızasında yer etmiş, Ankara’da yaşayanların gündelik yaşamlarında halen kullandıkları mekanlardan oluşmakta  ve oldukça önemli sayıda esnaf  bu çarşılarda Ankara’lılara hizmet etmekte ve ekonomiye  katkı sağlamaktadır.

 

Yıkılacağı ifade edilen yapılar, dönemin Yöneticilerinin Mimarlık Mesleğine ve Mimar’a verdiği değeri de ortaya koyması açısından da önem taşımaktadır. Çünkü bu yapılar Mimari Proje Yarışmaları yoluyla elde edilmiştir.

 

“Yıkılacağı” ifade edilen yapılar;

 

a)      ANKARA ESKİ BELEDİYE BİNASI:

      Yarışma Projesi, yılı 1947,

      Mimarı : NEZİH ELDEM

 

b)      ULUS MEYDANI İŞ HANI:

            Yarışma Projesi, yılı 1954

            Mimarları: ORHAN BOZKURT, ORHAN BOLAK, GAZANFER BEKEN

 

c)      ANKARA HAL BİNASI:

            Yıl 1937, 1929 Tahtakale yangını sonrasında ortaya çıkan alana Jansen Planına uygun

            olarak yapılmış bir binadır.

            Mimarı: ROBERT OERLEY

 

d)      ANAFARTALAR ÇARŞISI:

            Yarışma Projesi, yılı 1967 (Ankara’nın ilk yürüyen merdivenli Süpermarketi)

            Mimarları: FERZAN BAYDAR, AFFAN KIRIMLI, TAYFUR ŞAHBAZ

 

e)      100.YIL ÇARŞISI:

            Yarışma Projesi, yılı 1967

            Mimarları: SEMRA DİKEL, ORHAN DİKEL

 

f)        MODERN ÇARŞI: (24 Aralık 2003’te çıkan yangında yandı, sadece taşıyıcı sistemi kaldı)

     Yarışma Projesi, yılı 1967

           Mimarı:RIZA AŞKIN

 

Bu kadar önemli yapıların yer aldığı ve Ankara’nın geleceği açısından son derece önem taşıyan “ULUS TARİHİ KENT MERKEZİNDE” yapılacağı söylenen Projelerle ilgili olarak TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ve Kültür Bakanlığı’na yazılar yazarak, söz konusu projelerle ilgili bilgi istemiştir.

 

Yazılan yazılara Kültür Bakanlığı’ndan yanıt gelmiş, ancak Büyükşehir Belediyesi yazımıza henüz cevap vermemiştir. Yapılacağı ifade edilen Proje/projeler  Cumhuriyet Başkenti’nin ve

 

Kültürel Mirasın geleceğini doğrudan ilgilendirmesine rağmen,  Meslek Odaları, Sivil Toplum Örgütleri, Esnaf Dernekleri, Ankara Halkının Yapılacak Projeler hakkında en ufak bir bilgisi yoktur.

 

Oysa Çağdaş Kent yönetimlerinde, Yerel Yöneticiler Yapacakları her türlü proje, yatırımlarla ilgili olarak Meslek Odaları, STK’lar, Üniversiteler ve Kent Halkı ile birlikte karar almakta “KATILIMCI DEMOKRASİ”yi  hayata geçirmenin yeni modelleri üzerine kafa yormakta,  Cumhuriyet’in başkenti Ankara’da ise Kente sahip çıkan, katkı koymak isteyen, Kamusal Meşruiyeti” savunan duyarlı kesimlerle işbirliği yapılacağı yerde, kapalı, demokratik ve şeffaf olmayan yöntemlerle Projeler elde edilmeye çalışılmakta ve “Kapalı Kapılar” ardında kent yönetilmeye çalışılmaktadır.

 

Mimarlar Odası Ankara Şubesi;

“ULUS” a ve Ankara’ya sahip çıkmak, kent bilinci oluşturmak ve Katılımcı Demokrasi’yi

hayata geçirmek, üzere Meslek Odalarına, STK’ lara , Esnaf Örgütlerine ve Ankara halkın   çağrı yaparak “ULUS GİRİŞİMİ” platformunu oluşturmuştur.

 

-“ULUS GİRİŞİMİ” 8 Ocak 2004 Cumartesi günü Ulus Esnafı ile birlikte Ulus meydanında bir basın açıklaması yapmış ve yakılacağı söylenen binaları dolaşarak katılımcılar ve Ankara’lılar bilgilendirilmiş, konuyu kamuoyuna duyurmuştur.

 

-Hafta içerisinde “ULUS BENİM” kampanyası çerçevesinde bir çok kesimle görüşmeler yapmış ve Ulus’la ilgili bilgi ve belge çalışmasına devam etmiştir.

 

-15 Ocak 2004 cumartesi yine Ulus meydanında basın açıklaması yapılmış, Büyükşehir Belediyesi’nden Yapılacak Projelerle ilgili olarak Ankara Halkına bilgi vermesi istenmiştir.

 

-“ULUS” kampanyası ile ilgili çalışmalar önümüzdeki günlerde de artarak devam edecek,

 

“ULUS”u konu alan sergi, Panel ve Söyleşilerle Ankara Halkı ve Kamuoyunun bilgilendirilmesi sağlanacaktır.

 

-Sn.Gökçek’in 15 ocak 2004 cumartesi günü Kanal a’da yaptığı açıklamada Ulus Projeleri ile ilgili olarak bir Üniversite’nin Mimarlık Fakültesi ile birlikte çalıştıklarını, projeleri onların hazırlayacağını ifade etmiştir. Bu konu ile ilgili olarak “ULUS GİRİŞİMİ” ilgililerden bilgi almaya çalışmaktadır.

 

Mimarlar Odası ve Meslek adamları birilerinin “Talimatıyla” değil Mimarlık Mesleğine olan saygıları ve Kente karşı olan sorumlulukları çerçevesinde hareket etmektedirler.

 

Cumhuriyet’in Başkenti Ankara’da yaşayan yurttaşlar, Kentin Yerel Yöneticisinin üslubunu ve  tarzını hakketmemektedirler. Bu tarz bir Yerel Yöneticiye yakışmamaktadır.

 

Sn.Gökçek Ankara Projelerini anlatırken, “Yıkıp Yeniden Yapmaktan”  “Mega Projelerden”, “Dev Alışveriş Merkezlerinden” rant getirecek projelerden sıkça bahsetmekte, bütün Ankara’yı bir “rant alanı” gibi görmektedir.

 

Mimari Mirası korumaktan, 

Kültür ve Sanattan, bu alanda yapılacak projelerden, yatırımlardan,

Yarışma Yolu ile elde edilmiş Projelerin Ankara’ya kazandırılmasından hiç söz etmemektedir.

 

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, “ULUS” ve  ANKARA’nın geleceğinin, ancak Demokratik Katılımla mümkün olacağını, kapalı, şeffaf olmayan, Kentliye rağmen yapılmaya çalışılan projelerin yaşama şansının olmadığının bilincindedir.

 

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Kamu Kurumu Niteliğinde bir Meslek Örgütü olarak Anayasal ve yasal sorumlulukları çerçevesinde, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonrada kente karşı sorumluluklarını yarine getirmeye devam edecektir.

 

23 Ocak 2005

H.ALİ ULUSOY

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi

Yönetim Kurulu Başkanı