El Açmıyoruz, El Bağlamıyoruz; Elimizi Taşın Altına Koyuyoruz!

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Cumhuriyet Döneminin ilk toplu konut alanı olan Saraçoğlu Mahallesi'nin korunarak yaşatılması ve kente kazandırılması konusunda  uzun yıllardır süren mücadelesini sürdürmektedir. Hedefimiz, Saraçoğlu Mahallesi'nin taşıdığı değerlere, tescilli olan yapılarına, ağaçlarına florasına dokunmadan, çevresi ile birlikte ele alınarak  kent merkezinin canlandırılması, kente kazandırılmasıdır.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin Saraçoğlu Mahallesi'nin ranta kurban edilmemesi konusunda yürüttüğü çalışmalar, 1990'lı yıllardan bu yana sürmektedir.Bu çalışmalar kronolojik olarak şunları içermektedir.

• ·         1979 ve 1993 yıllarında, alanın kentsel SİT ilan edilmesi, binaların ve ağaçların tek tek tescil edilmesi,
• ·         1994 yılında Tansu Çiller Hükümeti'nin gündeme getirdiği,Saraçoğlu Mahallesi'nin satılması girişimine  karşı kampanya yürütülmesi ve satışın durdurulması,
• ·         1994 yılında Çankaya Belediyesi ile birlikte, mahalleye  ve ağaçlara tescilleri olduğunu gösteren plaketlerin asılması,
• ·         2002 yılında Bina Kimlikleri Envanteri projesi kapsamında, Saraçoğlu Mahallesi'nin envanterinin çıkartılarak yayına dönüştürülmesi, ulusal ve uluslararası ortamlarda sergilenmesinin sağlanması,
• ·         2009 Yılında  Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin yerel seçimler çalışması içerisinde organize ettiği "Saltanata Son" kampanyasında  alan ilişkin öneri geliştirilmesi,
• ·         2010  yılı Eylül ayında Bina Kimlikleri söyleşileri ile gündeme taşınması 
• ·         2013 yılı 8 Şubatı'nda Saraçoğlu Mahallesi'nin Riskli Alan kararına karşı dava açılması (ŞPO ile birlikte)
• ·         2013 Yılı 20 Şubatı'nda "Saraçoğlu Mahallesi Ranta Kurban Edilemez" sloganı ile meşaleli yürüyüş yapılması (Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin sekretaryasını yürüttüğü Başkent Dayanışması tarafından)
• ·         2013 Yılı  Mart ayında Saraçoğlu Mahallesi Kent Düşleri ulusal fikir projesi yarışmasının açılarak kamuoyu oluşturulması,
• ·         2013 Yılı 10 Mart'ında Saraçoğlu Mahallesi halkı ile mahallede buluşma etkinliğinin gerçekleştirilmesi,
• ·         2013 Yılı  Temmuz ayında Saraçoğlu Mahallesi Kent Düşleri yarışmasının sonuçlanması ve kamuoyu ile paylaşılması,
• ·         2013 yılı Ağustos ayında  Saraçoğlu Mahallesine yönelik yapılan toplantı sonrasında Şubemize dinleme cihazının koyulması ,
• ·         2013 yılı Eylül ayında,dinleme cihazı koyulması planını protesto etmek amacıyla Konur Sokak'ta yapılan ve internet üzerinden canlı yayınlayan, Yönetim Kurulu toplantısında,Saraçoğlu Mahallesi'nin yıkım olasılığına karşı, sivil itaatsizlik eylemleri dahil her yöntemin kullanılacağının ilan edilmesi,
• ·         2013 yılı Eylül ayında sivil itaatsizlik eylemlerine paralel olarak Kent Düşleri yarışmasının sonuçlarının,Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile paylaşılması için görüşme talep edilmesi,
• ·         2013 yılı 17 Eylül'ünde Saraçoğlu Mahallesi'nin geleceği için Cumhurbaşkanı Abdullah Gül himayesinde, Mimarlar Odası Ankara Şubesi,Çevre Şehircilik Bakanlığı ve Ankara Ticaret Odası arasında, alanın kente kazandırılması için görüşmelerin başlatılması,
• ·         2013 yılı 17 Eylül - 17 Aralık  tarihleri arasında yapılan 6 toplantı ile  sonuç aşamasına gelen Saraçoğlu Mahallesinin yıkılmadan, korunarak kamusal kullanımla kente kazandırılması sürecinin 17 Aralık 2013 depremiyle kesintiye uğraması,
• ·         2014 yılı  28 Ocak, Saraçoğlu Mahallesi'nin 2.kez riskli alan ilan edilmesine karşı dava açılması (ŞPO ile birlikte)
• ·         2014 Yılı Eylül,Ekim ayında gerçekleşecek Mimarlık Haftası etkinlikleri kapsamında Saraçoğlu Mahallesi'nin tahsisin yapılmasının talep edilmesi,bunun sonucu olarak  Bakanlıkla görüşmelerin tekrar başlaması,
• ·          2014 yılı  24 Eylül Saraçoğlu Mahallesi ve çevresinin  geleceğine dair ortak akılla ulusal fikir projesi yarışması yapılmasına dair, Ankara Ticaret Odası ve Çevre Şehircilik Bakanlığı ile (Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nde) Saraçoğlu Mahallesi'nin geleceğine dair  3'lü görüşmenin yapılması,
• ·         2014 yılı    29 Eylül,  Saraçoğlu Mahallesi'nin  tahsislerinin kaldırılmasına  ilişkin dava açılması
• ·         2014 yılı 14 Ekim, Saraçoğlu Mahallesi ve çevresinin geleceğine dair tek bir bina yıkılmadan bir tek ağaç kesilmeden, katılımcı yöntemle ulusal fikir projesi yarışması yapılmasına dair, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Ankara Ticaret Odası, Çevre Şehircilik Bakanlığı arasında mutabakat sağlanması,
• ·         2014 yılı 17 Ekim, Saraçoğlu Mahallesi ve çevresinin  geleceğine dair ortak akılla ulusal fikir projesi yarışması yapılmasına dair kurumların mutabakat anlaşmasının Saraçoğlu Mahallesi'ndeki Adnan Ötüken Kütüphanesi'nde basın ve medya kuruluşları önünde ilan edilmesi.

Süreçlerinin tamamında Mimarlar Odası  Ankara Şubesi hukuksal , kurumsal , aktivist eylem biçimlerinin  hepsini bir arada gerçekleştirmiş, birini ötekine tercih etmemiş ve bu süreçlerin her aşamasını şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmıştır, paylaşmaya devam edecektir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin Ankara'da muhalefet odağı oluşu , kerameti kendinden menkul bir kimlik değil,on yıllardır özveriyle süren mücadelelerin ürünüdür.

Bu mücadele ve birikimle, daha önce Ulucanlar Cezaevi'nin yıkılarak  AVM yapılmasına karşı, mücadeleden öğrendiklerimizi de yanımıza alarak  Saraçoğlu Mahallesi ve çevresinin katılımcı bir yolla, yeniden işlevlendirilmesi için  ulusal fikir projesi yarışması  düzenlenmesi konusunda elimizi taşın altına koyduk .

Kuşkusuz hiçbir toplumsal mücadele başarıyı garanti etmez. Yapabileceğimiz şey, mücadelenin aktörü olarak, inandığımız prensipler doğrultusunda, başarı olarak tarif ettiğimiz sonuca ulaşmak için “elimizden” geleni yapmaktır. “Ellerimiz” çoğaldığınca, başarı şansımız artacaktır. Ulucanlar’dan Saraçoğlu’na uzanan süreçte biriktirdiğimiz deneyim bize şunları göstermektedir:

1.     Kentsel mücadelenin, bugünkü koşullarda, sadece hukuk yoluyla sürdürülmesi mümkün değildir.

2.     Bugün mimari mirasın ve kentsel alanların savunulması, teknik bir konu olmaktan çok kentsel politik mücadelelerin seyrinden belirgin biçimde etkilenen bir süreçtir.

3.     Kent mücadelesi içinde sürekli bir mücadelenin mevzileri haline gelen alanlar, mücadelenin her mevzide aldığı sonuçların birbirini etkilediği bir süreklilik içindedir (Örneğin Saraçoğlu konusundaki kurumsal girişimlerimiz Gezi ile birlikte gelen moral üstünlükten de, ODTÜ’den yol geçirilmesinin getirdiği olumsuz atmosferden de etkilenmiştir).

4.     Meslek odalarının, hem kamu kurumu niteliğinden gelen yetkilerini, hem toplum nezdindeki meşruiyetlerinden gelen toplumsal potansiyellerini aynı anda devindirmeleri şarttır.

5.     Bugün kentsel alanların savunusu tek etkin “katılım” biçimi haline gelmiştir; başarıyla savunulan her alan, katılımcı bir kent yönetiminin fiili inşasına katkı anlamına gelmektedir.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi emekle büyüttüğü mücadelesi ,bilimsel birikimi, üretkenliği, katılımcılığı koordine edebilme kapasitesiyle Saraçoğlu Mahallesi'nin  yıkılmadan korunarak kente kazandırılması  için masada yerini almıştır.Elimizi taşın altına koymanın getirdiği risklerin farkındayız; ama Saraçoğlu deneyimi hep beraber ördüğümüz kentsel mücadelede bir tuğla olabilecekse, ne gam!

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu