Engelliler İçin erişilebilir mekanlar

Dünya Mimarlık Günü etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen ODTÜ Kampüsü Geneli Engelsiz Dolaşım Projesi'nin sunumunda mekanların proje aşamasında erişebilir tasarlanması gerektiğine dikkat çekilerek, engellilerin sosyolojik olarak bir mekana eşit şekilde erişilebilmesi için çözüm önerileri anlatıldı

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Dünya Mimarlık günü etkinlikleri kapsamında "HERHAL'de Başkent": ODTÜ Kampüsü Geneli Engelsiz Dolaşım Projesi'nin Sunumu ve Sergisi yapıldı.  Sunumu mimarlar Sertan Demirdağ, Anıl Eren İpek ve Gizem Tetik gerçekleştirdi.

Etkinliğin açılış konuşmasını yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, şunları söyledi:

"Mimarlık haftası kapsamında kentsel yaşamda herkesin kent hizmetlerinden eşit yararlanmasını mekansal boyutuyla da engellerin de bu süreçte aşılmasını önemsiyoruz. Erişebilirlik mesleki bilimsel çalışma kurulumuzda bu konuda çalışmalar yaparak, kentlerin ve mekanların engellilerin kullanıma yönelik çözümler ve toplumsal farkındalık oluşturmayı hedefliyor. Mimarlık haftası kapsamında ODTÜ Kampüsü genelinde engelsiz mimarlık projensin sunumu ile birlikte bu konuya bir kez daha dikkat çekmek istedik. Tasarım sürecinde  engelliler için erişilebilir mimarlık sürecinin başlatılması ,meslek odalarının  mesleki denetim sürecinde  bunu değerlendirilmesi ,sürekli ertelenen  yasal mevzuattaki o gerekliliğin yerine getirilmesinde önemli olacaktır.  Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak Erişilebilir MBÇK ile toplumsal temelli denetim sürecine başlamak için hazırlık yapıyoruz.  Kültürel farkındalık, toplumsal farkındalık çalışmaları, mimari projelerin engelsiz olup olmadığı denetimi ,yeni dönem çalışmalarımızın en önemli çalışma aksı olacak"

Herkes bir mekana eşit erişebilmeli

Sertan Demirdağ, proje için geçtiğimiz yıl Eylül ayında ODTÜ'den teklif geldiğini belirterek,  "Kampus geneli bir çalışma yapalım dedik. Tüm kampüsümüzü engelli dolaşımına uygun hale getirmeyi amaçladık. Biz büyük  bir heyecanla kabul ettik ve çalışmalarımıza başladık."Önce engelli kavramı sosyolojik ve fiziksel yaklaşımları ve mimarlıkla ilgili bilgi aktaran Demirdağ, sözlerine şöyle devam etti:

"Türkiye nüfusunun yüzde 13'tü  direk fiziksel, görme duyma,  yürüme engelli . Engellilik kavramı üzerine düşündüğümüzde çok fazla kiloları olan bir yetisini kaybedenler, nüfusun yüzde 40ını kapsıyor Türkiye nüfusun yüzde 40'ı engelli.  Sosyolojik olarak düşündüğümüzde bir mekana eşit şekilde erişebilmeli ve eşit şekilde kullanmalı. Bir mekanının erişebilir olması onun engelsiz olduğu göstermez. Onun için yürüme zorluğu çeken bir engelli kimsenin geçemediği bir servis asansöründen geçmesi ve başka bir kapıdan girmesi yine bir engellik durumudur. Sadece çalışmalar mevzuata uygun olan bir durum olarak yapılmamalı. Bir mekanın erişebilir olmasından ziyade her tasarım ve projede sosyolojik olarak bir mekanın engelsiz olmasını düşünmeliyiz."

Demirdağ, yasal düzenlemelerin tarihsel açıdan önemine değinirken, "Fakülte binamız özel bir bina ama dokunulmazlığı olan bir bina olduğu için kimse bir şey yapamıyor" dedi.

70 bin soru sorduk

Anıl Eren İpek ise projeye ilişkin şu bilgileri verdi:

"ODTÜ kontrolünde ve idaresinde bulunan tüm mekanların ve açık alanların erişilebilir olması bu proje sorumluğundaydı.  ODTÜ Kampüsü'nde yaklaşık 105 bina bulunuyor. ODTÜ kampüsü çok değerli yapılara sahip, tarihi yapıların olduğu bir yer bu yüzden işimiz daha da zordu.  Gerçekten çok geniş kapsamlı bir durum. Bu binanın engelsiz olması durumunu çözmeye çalışırken bunu 105 bina için yapmak ve bir kampus için yapmak zorlayıcıydı. Ekibimiz kalabalıktı. Çoğumuzu ODTÜ mezunu olduğumuz için kampüse hakimiyetimiz vardı. Sorumluluğunu aldığımız resmi kısmı tamamladık. Daha sonrasında neler yapabileceğimiz kısmında gönüllü olarak çalışmaya devam ettik. Değerlendirmeye aldığımız binaları denetleme şeklimiz Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın formu ile oldu.

Amacımız bu konuda gündem oluşturmak

Binalar için ve açık alanlar için erişilebilirlik olarak iki kısım var. Binalar için 900 sorudan oluşuyor. Kampüse vurduğumuz zaman 70 bin soru sorduk ekibimiz bu binalara.  Yeterliliği uygunluğu tartışmaya açık olmakla birlikte denetleme formunun amacı iyi bir amaç. Mühim olan binaları zaten erişebilir yapmak. Amacımız, projeler hazırlanırken engelli erişimini zorunlu yapmak, bu proje esnasında bu bilinci önce kendimize kazandırmak  sonra çevremizdeki insanlara aşılamak. Evrensel tasarım kriterleri en başta gelmelidir. Biz öyle bir sonuca ulaştık, forma göre planları değerlendirdik daha sonrasında tespitlerimizi belgeledik ne açıdan eksik olduğunu durumun ne olduğunu ve çözüm önerisini raporladık."

Gizem Tetik, de tip proje detayları hakkında katılımcıları bilgilendirerek "Çözüm önerilerin gruplayarak tip projeler oluşturduk.  Bina üzerinde dolaşım kurgusu ve uygulama projeleri oluşturduk resmi sorumluluğumuz bitti bundan sonra biz ne yapabiliriz diye düşündük.  Engelli için en ince ayrıntısına kadar tip detaylarda inceledik. Engelsiz mimarlık anlayışımızdan kastımız binaların nasıl uygulanabileceği konusunda kaygıları paylaşarak gündem oluşturmak" dedi.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Basın Birimi